Dym papierosowy jest zawiesiną złożoną z przeszło 4 tysiące różnych składników, z których większość jest toksyczna, powoduje mutacje i w konsekwencji raka. Do najważniejszych szkodliwych składników dymu należą: nikotyna, tlenek węgla, amoniak, arsen, kwas cyjanowodorowy, toluen, aceton, kadm, alkohol metylowy i naftalen. W dymie papierosowym występują nawet również substancje promieniotwórcze np. polon.

Szkodliwe działanie substancji zawartych w papierosach wywołuje lub przyczynia się do rozwoju takich chorób jak: przewlekła obturacyjna choroba płucna, miażdżyca zarostowa naczyń obwodowych, choroba wieńcowa, udar mózgu i nowotwory.

Poza opisanym powyżej ogólnie niekorzystnym wpływem palenia papierosów na zdrowie, dym papierosowy głównie poprzez działanie nikotyny i tlenku węgla w znaczący sposób zaburza również naturalne procesy gojenia się ran. Skurcz naczyń krwionośnych wywołany przez nikotynę oraz zwiększone przez nią wydzielanie adrenaliny, w połączeniu z aktywacją układu krzepnięcia krwi, jak również zmniejszonym przez tlenek węgla wiązaniem tlenu z hemoglobiną, prowadzą do upośledzonego przepływu krwi przez tkanki i niedostatecznego zaopatrywania w tlen i inne niezbędne składniki odżywcze. Wypalenie nawet jednego papierosa powoduje utrzymywanie się opisanych procesów niedotlenienia tkankowego przez co najmniej 12 godzin. Palenie papierosów zwiększa również ryzyko wystąpienia pooperacyjnych powikłań ze strony układu oddechowego, w tym również takich, które stanowią zagrożenie dla życia! Papierosy działają negatywnie na płuca przez co pogarszają wentylację podczas zabiegu operacyjnego wykonywanego w znieczuleniu ogólnym. Osobą palącym należy wytłumaczyć, że chcąc poprawić proces gojenia się tkanek po operacji powinni oni przynajmniej na jakiś czas zaprzestać palenia papierosów. Minimalny okres na jaki powinni oni odstawić palenie papierosów to 2 tygodnie przed i po zabiegu. Za optymalny uważa się jednak okres 4 tygodni.